Luk 6 | KUD | STEP | Tapwalolo ehebo ainai Yeisu mayana taumulitao baidanao tanovi holanaena hilaulau, na ana taumulitaone witi ainona higigidi ta hiꞌaiꞌaidi.

Luke 6

Ahubena Tapwalolo auꞌaubabadana

(Madiu 12:1-8; Maki 2:23-28)

1 Tapwalolo ehebo ainai Yeisu mayana taumulitao baidanao tanovi holanaena hilaulau, na ana taumulitaone witi ainona higigidi ta hiꞌaiꞌaidi. 2 Na tupwadi Palisiwone hiwalo, ‘Yada loina iwalo mahalava ebeha havena tapwalolo ainai tapaipaihowa na omiu vedova ta teina dova ampaipaihowaine?’

3 Eeta Yeisu Palisiwone yadi walo iyemaiha iwalo, ‘Yaubada yana Buki ainai hilele Deivida vehabana ebe amvahili amhanapui neta iya maꞌana geluwo hivahali ta 4 Yaubada yana vadai iluwu na beledi veꞌaveꞌahihina ivai ta hiꞌaꞌaine. Beledinane maꞌana loina ebeha taupwaoli aꞌava adi talam yo hiꞌai. Na hivahali alili ta bada hiꞌaꞌaine.’ 5 Na Yeisu hinage iwalo aulidi iwalo, ‘Yau Tomowa Moihagu Tapwalolo ana tauloina’.

6 Ehebo hinage Tapwalolo ainai Yeisu iluwu vada tapwalolo ainai ta iveꞌiveꞌita. Vadanane ainai ehebo towaho imiyamiya nima tautuwana peupeuna. 7 Na hinage tupwadi loina ana tauveꞌitao yo Palisiwo himiyamiya, Yeisu hiꞌitaꞌita sipwai mata dova ta towahonane iꞌabiye namwanamwa Tapwalolo ainai eeta ebe ainaena hiveꞌewai tauloina mehenai.

8 Na hesi yadi nuwatuwune ihanapuiyaꞌo, ainaena towahonane iwalo auli, iwalo, ‘Utowolo na uhaema’. Eeta towahowa itowolo ta ihahaene. 9 Ta Yeisu iwalo aidiyai na iwalo, ‘Hola yapanivilaegomiu. Hava yada loinane itatalamweine Tapwalolo ainai. Tomowa taꞌabiye namwanamwadi bo taꞌabiye yababadi, bo tomowa tahaguidi bo taꞌabiye muyadi?’

10 Tenem ainai maudoidi ivinunuꞌabiꞌabidi na towahowa iwalo auli iwalo, ‘Nimam utautuwudi’. Eeta towahowa nimana itautuwudi ta inanamwanamwane. 11 Na hesi tauloinaone modiꞌini iꞌoiye mwaudi na hivetuwuni hibommo hiꞌauꞌaubabada hava mata Yeisu ainai hipaihowaine.

Yeisu ana mulitao ivesinuwaedi

(Madiu 10:1-4; Maki 3:13-19)

12 Hauga tenem ainai Yeisu ihae oyai na nemai masigili maudoina Yaubada ainai iꞌawaꞌawanoi. 13 Iꞌahubenama ta ana taumulitao aidiyena hitau 12 ivesinuwaedi ta iyogaedi yana tauyewasao.

14 Tauyewasaone yehadi teina: Saimoni, iya iyogaei Pita na tahina Andulu na hinage Yemesa yo Yoni na Pilipi yo Batolomiu. 15 Madiu yo Tomasi yo vali Yemesa iya Alipiyosi natuna, na hinage vali Saimoni iya tauhamadudu mwalaꞌina abaloina vehabana, 16 yo Yudasa iya Yemesa natuna, na hinage Yudasa Isakaliyota, iya howola abo Yeisu ihuhulaei.

Yeisu taulovalao bagibagilidi iꞌabiye namwanamwadi

(Madiu 4:23-25)

17 Yana tauyewasaone yo hinage ana taumulitao maudoidi baidanao oyaena hiꞌaituluma ta ꞌwabuwai hitowolo, na ꞌwabunane ainai boda mwalaꞌina himiyamiya, hiya hilaoma Yudeya yo Yelusalem na hinage Taya na Saidoni tupwa leꞌawadine aidiyena.

18 Ta hilaoma Yeisu yana aubabada habi benaleina yo hinage ebeha adi lovala iꞌabiye namwanamwadi. Na hinage hiya aluꞌaluwa yababadi aidiyai hiluwu nuwanuwadi na iꞌabiye namwanamwadi. 19 Bodaone maudoidi hitowoi ta ebeha Yeisu hiꞌabisawahi wuwuna wahiyala imahamahalava ainaena na tomowa maudoidi iꞌabiꞌabiye namwanamwadi.

Nuwavitai na yaliyaya

(Madiu 5:1-12)

20 Yeisu ana taumulitaowowa ivinuvinunuidi na iwalo aulidi, iwalo, ‘Ebe omiu amwewelohe, amyaliyaya wuwuna Yaubada nimanai ammiyamiya. 21 Na omiu ebe amvahali amyaliyaya, wuwuna howola abo diyamiu himwau. Na hinage omiu amdoudou amyaliyaya wuwuna howola abo ammalu.

22 Amyaliyaya ebe yau Tomowa Moihagu vehabagu tomowa hiveꞌalehaegomiu, bo hitaꞌwataꞌwataegomiu, bo hisosomanaegomiu bo hiꞌawa yababaegomiu. 23 Hauga tenem ainai ebe vitaiwone himahalava vehabadi amyaliyaya na amtowolo amselo, wuwuna ami maiha namwanamwana galewai imiyamiya. Na amnuwatuwui ebeha tauꞌawa yababaone tubudiyao mwalona tauwalo mahalavao hiꞌawa yababaedi, dova teina haugane ainai.

24 ‘Na hinage ebe omiu amvewasawasa, nuwayabayababamiu, wuwuna yami wasawasa bada amlobaiyaꞌo ta mulitai mata nigele. 25 Na yaiyadiwo omiu teina taꞌi bada amꞌaiꞌiꞌiwahi moiha, amnuwayababa wuwuna muhamuhana vahali mwalaꞌina amlobai. Na hinage ebe teina taꞌi ammalumalu, howola abo mayami nuwayababa amdou.

26 ‘Na haugadine aidiyai ebe tomowa bagibagilidi hiꞌawa namwanamwaegomiu, amnuwatuwu gwaipile na amnuwayababa, wuwuna mwalona hiya tubudiyaone hinage dova tauwalo mahalava oyaꞌoyama hiꞌawa namwanamwaedi.’

Ami alehao amvelauwedi

(Madiu 6:38-48; 7:12)

27 ‘Yagu veꞌita teina ambenalei, ami alehao amvelauwedi, na hiya hitaꞌwataꞌwataegomiu amhaguidi, 28 na hinage hiya hiꞌawa yababaegomiu amꞌawa namwanamwaedi, na hiya hiꞌaleꞌalehaegomiu vehabadi amꞌawaꞌawanoi ta Yaubada ihaguidi. 29 Na ebe yaiya navanavam isapi, havena nimana uveuveuyo, na hesi vali navanavamne hinage umohei ta isapi. Ebe yaiya yam gwaugwau luwuluwuna ivai, amluwuluwu mohili hinage utalamwei ainai. 30 Na hinage ebe yaiya alimwai iꞌawanoi ehebo ginauli vehabana, ginaulinane umohei. Na ebe yaiya yam tobwatobwa ivai na ainai imiyamiya havena vehabana uwalowalouyo.

31 ‘Na ebe hava nuwanuwamiu tomowa alimiyai hipaihowai, omiu hinage dova aidiyai ampaihowai.

32 ‘Na ebe tomowa tauvelauwego hiya hibom uvelavelauwedi, hava vehabana mata awanamwanamwa uvai? Wuwuna tauyababao adi tauvelauwo, hinage hivelavelauwedi. 33 Na ebe tauꞌabi iliꞌilimanigo hibom uꞌabi iliꞌilimanidi, hava vehabana mata awanamwanamwa uvai, wuwuna tauyababao hinage neta paihowane hipaipaihowai. 34 Na ebe yaiyaidiwo uhanapuidi ebeha yam tobwatobwa umomohediwa mata hiyemaihauyoi, hava ana namwanamwa alimiwai? Wuwuna hiya tauyababao hiꞌaiꞌaiyauya adi geluwo aidiyai mata yadi ginauliwone adi mwalaꞌi hivedumwaluyoidi. 35 Na hesi ami alehao amvelauwedi na amꞌabi iliꞌilimanidi, na havena yemaiha vehabana amnuwanuwatuwu. Ainaena ami maiha mata mwalaꞌina amlobai, ta omiu Yaubada Ewaꞌaliliyai natunao. Wuwuna hiya tauyababao yo tauꞌaidumao aidiyai inamwanamwa. 36 Ainaena omiu hinage amꞌatemuyamuya, dova Tamamiune iꞌateꞌatemuyamuyane.

Havena ami geluwo amꞌawaꞌawa yababaedi

(Madiu 7:1-15)

37 ‘Hinage havena tomowa amꞌawaꞌawa yababaedi, mata dova ta Yaubada hinage iꞌawa yababaegomiu. Na hinage havena ami geluwo amveꞌeveꞌewaidi, ta ebe omiu havena veꞌewa amlobalobai Yaubada ainaena, na hesi ami geluwo yadi mumuga amnuwahamuidi, ta ebe Yaubada yami mumuga hinage inuwahamuidi. 38 Na ebe amꞌaiyauya mata Yaubada iꞌaiyauya alimiyai. Hava mwaumwauna yo maꞌana lauhepoi mata alimiyai iꞌatuhiwai. Wuwuna ginauliwone ana mwalaꞌi hava mata uꞌaꞌaiyauyaneine mata ulobauyoi.’

39 Ainaena walo vegevegedi teina imohedi, iwalo, ‘Vedova? Howahowana taumehegibugibu ana gelu mehegibugibuna imugaiyei? Mata nigele, awa? Ebe dova ipaihowai hitau bwauwone guda ainai hibeꞌu. 40 Dova hinage taubenali, nigele howahowana na yana tauveꞌita ihae gabaei. Na hesi bada ebe yana hanapune imwalaꞌi ta ebe hitau bwauwone yadi hanapu itoyatoyawa.

41 ‘Nigele iyalowoinanego na tahim vehabana uwalo ebeha mehenai aiwa muꞌamuꞌalina imiyamiya, wuwuna owa hinage mehemwai etupwa imiyamiya na nigele uyaꞌita. 42 Ainaena havena tahim ainai uwalowalo, uwalo, “Tahigu, ilowoinanegau ebe aiwa muꞌamuꞌalina mehemwena yavai vehulu”, wuwuna owa hinage etupwa mwalaꞌina mehemwai imiyamiya, nigele uyaꞌita. Moiha, owa ehebo tauꞌoyama, awa? Na hesi etupwane mehemwai uvai mugaiyei, ta ebe uꞌita iliꞌilimani na mulitai tahimne mehenaena aiwa muꞌamuꞌalinane uvaivehulu.

Tomowa yadi mumuga dova aiwa ainona

(Madiu 7:16-20; 12:33-35)

43 ‘Aiwa namwanamwana nigele howahowana na ainona newanewalina imwauwi. Hinage dova aiwa newanewalina nigele howahowana na ainona namwanamwa imwauwi. 44 Ainaena aiwa ehebo ehebo ainodi aidiyena tahanahanapuidi ebeha aiwadine namwanamwadi bo newanewalidi. Moiha neta, nigele howahowana na haihaili aidiyena damaya ainona talobai, dova hinage nigele howahowana na vilolo ainaena sibweya ainona talobai. 45 Dova towaho yana mumuga, ebe towaho yana nuwatuwu ausalana yana mumuga maudoina namwanamwana. Na ebe yana nuwatuwu yababadi mumugana maudoina yababadi. Wuwuna nuwatuwuwone hava dova atemiyai himiyamiya hauga maudoina awamiyena himahamahalava.

Tauꞌabi vada hitau bwau

(Madiu 7:24-27)

46 ‘Ainaena hava vehabana amꞌawaꞌawa Badaegaune, na yagu walo nigele amyamulimulitaedi. 47 Na ebe yaiya owa ulaoma na yagu walo ubenaledi na upaihowaidi, owa yam mumuga dova ehebo tauꞌabi vada yaveꞌitaei alimiyai. 48 Iya dova tauꞌabi vada yana wahuwahu yaiyaina ilobai, gaima aꞌavana ainai, ta yana vadane ainai iꞌaꞌabine. Na haugana ꞌwesu mwalaꞌina iꞌaituluma na abaꞌita isagena, ta vadanane iguhui na nigele iyaꞌabiye yababa, wuwuna wahuwahu namwanamwana ainai iꞌaꞌabine.

49 ‘Na hesi ebe yaiya owa yagu walo ubenaledi na nigele uyamulitaedi, owa bada dova tauꞌabi vada namonamo aꞌavana ainai yana vada iꞌaꞌabine. Eeta haugana abaꞌita imahalava vadanane iguhui ta ibeꞌu mwayamwayau na maudoina iloꞌevehulune.’